Το Bitcoin, ένα ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο, θεωρήθηκε αρχικά ως ένα νέο είδος νομίσματος. Όμως, η αυξανόμενη δημοτικότητά του αποκάλυψε τους περιορισμούς του ως χρήματος, παράλληλα βέβαια με την τεράστια αύξηση της τιμής του, κάνοντας εκατομμυριούχους πολλούς από αυτούς που το υιοθέτησαν πρώτοι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται πλέον κυρίως κερδοσκοπική επένδυση (Baur και συν., 2018).
Η τιμή του Bitcoin είναι εξαιρετικά ασταθής, και ακούμε συχνά στις ειδήσεις για τις δραματικές αυξομειώσεις της Στις 9 Νοεμβρίου 2021, έφτασε στο υψηλό των 67.562 δολαρίων ΗΠΑ για ένα Bitcoin, αλλά εννιά εβδομάδες μετά, έπεσε κατά 37%, στα 42.723 δολάρια ΗΠΑ.
Τι προκαλεί αυτές τις μεταβολές της τιμής;
Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θα πρέπει πρώτα να δούμε τι είναι στην πραγματικότητα η τιμή του Bitcoin που αναφέρεται στα μέσα ενημέρωσης.
Πώς υπολογίζεται η τιμή του Bitcoin;
Δεν υπάρχει 'επίσημη' τιμή του Bitcoin, οπότε, οι περισσότεροι ειδησεογραφικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν τον μέσο όρο των τιμών που δίνουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτήρια για συναλλαγές σε αυτό το κρυπτονόμισμα. Καθώς το Bitcoin είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, ανταλλάσσεται με πολλά άλλα νομίσματα. Για ευκολία, η τιμή του συνήθως αναφέρεται σε δολάρια ΗΠΑ. Όμως, το κύριο νόμισμα για την αγοραπωλησία Bitcoin δεν είναι το δολάριο, αλλά το Tether, ένα ιδιωτικό ψηφιακό νόμισμα, ή 'σταθερό νόμισμα' (stablecoin), το οποίο συνήθως ανταλλάσσεται με το δολάριο με ισοτιμία ένα προς ένα. Από τεχνικής άποψης, θα ήταν πιο ακριβές, η τιμή του Bitcoin να αναφέρεται σε Tether.
Καθώς η ισοτιμία ένα προς ένα μεταξύ Tether και δολαρίου έχει διατηρηθεί ως τώρα, ο διαχωρισμός ανάμεσα στην τιμή του Tether και την τιμή του δολαρίου έχει θεωρηθεί ασήμαντος από τους επενδυτές μέχρι σήμερα. Όμως, κατά τη διερεύνηση των αιτίων που προκαλούν μεταβολές στην τιμή του Bitcoin, σημαντικός παράγοντας θεωρείται το γεγονός ότι η αγορά του Bitcoin ελέγχεται από το Tether.
Οι τιμές δεν καθορίζονται μόνο από την προσφορά και τη ζήτηση για το επενδυτικό προϊόν, αλλά και από την προσφορά και τη ζήτηση για τα κεφάλαια που χρησιμοποιούνται για την αγορά του. Η αύξηση της προσφοράς κεφαλαίων συχνά οδηγεί σε αύξηση των τιμών, πράγμα που γενικά πιστεύεται ότι αποτελεί ένα από τα κύρια αίτια του πληθωρισμού. Η τιμή του Bitcoin λοιπόν δεν καθορίζεται μόνο από την προσφορά/ζήτηση Bitcoin, αλλά και από την προσφορά/ζήτηση Tether που χρησιμοποιείται για την αγορά του.
Η προσφορά του Tether αυξάνεται σταθερά διαχρονικά. Τον Ιανουάριο του 2021, υπήρχαν 21 δισεκατομμύρια μη εξαργυρωμένα Tether, ενώ με βάση τα στοιχεία της 26ης Νοεμβρίου 2021, υπάρχουν 73,6 δισεκατομμύρια. Τα περισσότερα από αυτά δεν υποστηρίζονται από δολάρια. Σε μία δήλωση τον Μάιο του 2021, η Tether Corporation ανέφερε ότι μόλις το 6,8% υποστηριζόταν από ταμιακά διαθέσιμα ή ισοδύναμα. Επομένως, οι δραστηριότητες της Tether Corporation αυξάνουν σημαντικά την προσφορά κεφαλαίων στον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
Όταν οι τιμές αυξάνονται σε όλη την πραγματική οικονομία, ένα από τα πρώτα πράγματα που ερευνούν οι οικονομολόγοι, είναι εάν υπήρξε αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς κεφαλαίων. Μπορεί η αύξηση της προσφοράς του Tether να ευθύνεται για την άνοδο της τιμής του Bitcoin;
Επηρεάζεται η τιμή του Bitcoin από την έκδοση Tether;
Η σχέση ανάμεσα στην έκδοση Tether και την τιμή του Bitcoin μελετήθηκε από τους Griffin και Shams (2020). Διαπίστωσαν ότι, κατά τη διάρκεια της έκρηξης του Bitcoin το 2017, οι αυξήσεις της τιμής συχνά προκαλούνταν από έναν μικρό αριθμό μεγάλων αγορών που εκφράζονταν σε Tether, μετά από την έκδοση νέων, μη υποστηριζόμενων, ποσοτήτων Tether. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτή η πρακτική ευθυνόταν τουλάχιστον κατά το ήμισυ για την άνοδο της τιμής του Bitcoin για τους δώδεκα μήνες μετά τον Μάρτιο του 2017.
Από τότε, ο ρυθμός της έκδοσης Tether έχει αυξηθεί τρομερά. Μέσα στους δέκα μήνες που καλύφθηκαν από τη μελέτη των Griffin και Shams, εκδόθηκαν 2,2 δισεκατομμύρια Tether, ενώ τους τελευταίους δέκα μήνες, έχουν εκδοθεί 52,6 δισεκατομμύρια.
Ο κόσμος των κρυπτονομισμάτων εξελίσσεται γρήγορα, οπότε είναι δύσκολο να πούμε με σιγουριά ότι ο εν λόγω παράγοντας εξακολουθεί να παίζει πρωταρχικό ρόλο στις διακυμάνσεις των τιμών. Όμως, η αλυσίδα συστοιχιών (blockchain) του Bitcoin, η οποία καταγράφει κάθε συναλλαγή που αφορά το κρυπτονόμισμα, έδειξε ότι η αύξηση της τιμής του κατά 5.000 δολάρια ΗΠΑ στις 6 Οκτωβρίου 2021, οφειλόταν σε μία και μόνο αγορά Bitcoin αξίας 1,6 δολαρίων δολαρίων ΗΠΑ με Tether. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι η έκδοση Tether εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό καθοριστικό παράγοντα των μεταβολών της τιμής του Bitcoin.
Τι άλλο επηρεάζει την τιμή του Bitcoin;
Δεν είναι ξεκάθαρο αν η εν λόγω αγορά Bitcoin, αξίας 1,6 δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ, έγινε χρησιμοποιώντας Tether που είχε εκδοθεί πρόσφατα, και είναι θεωρητικά πιθανό να ήταν μία επένδυση από κάποιον πολύ πλούσιο άτομο. Αυτό σχετίζεται με μία άλλη κριτική που διατυπώνεται, η οποία συχνά έχει ως στόχο τις αγορές κρυπτονομισμάτων, δηλαδή το γεγονός ότι ένας μικρός αριθμός 'φαλαινών' (whales) που ελέγχει μεγάλες ποσότητες Bitcoin χειραγωγεί την αγορά για να κερδίσει χρήματα εις βάρος των απλών επενδυτών.
Είναι ευρέως γνωστό ότι η αγορά χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση. Με βάση τα στοιχεία για τον Νοέμβριο του 2020, το 2% των λογαριασμών έλεγχε περίπου το 95% του Bitcoin. Η τιμή παρουσιάζει 'άλματα' πιο συχνά από ένα συνηθισμένο χρηματοοικονομικό προϊόν, γεγονός που δείχνει ότι η τιμή καθορίζεται από έναν μικρό αριθμό δυσανάλογα μεγάλων συναλλαγών (Shen και συν., 2019).
Παρότι αυτές οι συναλλαγές μπορεί να ανταποκρίνονται στις ειδήσεις, μπορεί επίσης να αποτελούν μία προσπάθεια δημιουργίας μεγάλων και απότομων μεταβολών στην τιμή. Οι μεταβολές αυτές μπορεί να αναγκάσουν 'επενδυτές περιθωρίου' (marginal traders), οι οποίοι χρησιμοποιούν κεφάλαια που έχουν δανειστεί για να ποντάρουν στην τιμή του Bitcoin, να ρευστοποιήσουν, επιτρέποντας σε φάλαινες να αγοράσουν ή πουλήσουν ξανά με κέρδος. Οι μεγάλες αυξήσεις της τιμής μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν για την επιδίωξη δημοσιότητας, καθώς οι μεταβολές της τιμής συνήθως αναφέρονται άκριτα από τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης. Αυτή η ειδησεογραφική κάλυψη οδηγεί στην αύξηση των επενδύσεων από το κοινό, επιτρέποντας σε μεγάλους κατόχους να εξαργυρώσουν μέρος των Bitcoin που κατέχουν.
Ο τελευταίος παράγοντας που καθορίζει την τιμή του Bitcoin είναι ο βαθμός ενδιαφέροντος που δείχνει το ευρύ κοινό. Η τιμή του Bitcoin φαίνεται ότι ανταποκρίνεται στην αυξημένη ειδησεογραφική κάλυψη και τη συζήτηση σχετικά με τα κρυπτονομίσματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Kraiijeveld και De Smelt, 2020, Rognone και συν., 2020). Ο μηχανισμός αυτός είναι απλός: όταν το Bitcoin ακούγεται στις ειδήσεις, νέοι αγοραστές μπαίνουν στην αγορά, και η τιμή του αυξάνεται.
Γιατί έχει σημασία αυτό;
Οι επενδυτές κρυπτονομισμάτων χωρίς πείρα γενικά θεωρούν ότι η τιμή του Bitcoin είναι άμεση συνάρτηση του ενδιαφέροντος που υπάρχει για το επενδυτικό προϊόν. Αν πιστεύουν ότι θα μπουν στην αγορά πιο πολλά άτομα στο μέλλον, αγοράζουν Bitcoin, ενώ όταν πιστεύουν ότι η αγορά είναι κορεσμένη, τότε πουλούν.
Στην πραγματικότητα, η ίδια η επένδυση σε Bitcoin συγκαταλέγεται αναμφίβολα στους υπόλοιπους παράγοντες που καθορίζουν την τιμή του. Αν συνεχίσει να εκδίδεται Tether, ενώ η ισοτιμία του με το δολάριο παραμένει σταθερή, η τιμή του Bitcoin είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί.
Ωστόσο, η Tether Corporation έχει υποστεί κυρώσεις από την Πολιτεία της Νέας Υόρκης και την Επιτροπή Συναλλαγών Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης Εμπορευμάτων, ενώ η Bloomberg ανέφερε ότι οι αξιωματούχοι του Tether ανακρίνονται για τραπεζική απάτη. Αν οι ρυθμιστικές αρχές αποφασίσουν την άμεση κατάργηση του Tether, ή οι ενέργειές τους οδηγήσουν σε μαζική φυγή των επενδυτών από το Tether, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση της τιμής του Bitcoin έναντι του δολαρίου.
Η μελλοντική τιμή αποτελεί επίσης συνάρτηση μεγάλων μελλοντικών συναλλαγών, οπότε, η αγορά ή πώληση Bitcoin είναι επίσης ένα ποντάρισμα πάνω στις επόμενες κινήσεις των φαλαινών. Αυτό αποτελεί σαφές μειονέκτημα πληροφόρησης για τους επενδυτές λιανικής, σε σχέση με τους μεγάλους κατόχους.
Για τις αρχές και τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης, είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι η μεταβολή της τιμής του Bitcoin δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη του ενδιαφέροντος για το κρυπτονόμισμα, των θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών, ή της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του Bitcoin ως νομίσματος ή περιουσιακού στοιχείου/επενδυτικού προϊόντος. Σε πολλές περιπτώσεις, δεν δείχνει κάτι το σημαντικό.
Το παρόν άρθρο είναι μετάφραση του άρθρου από τα αγγλικά:
Why has the price of Bitcoin risen/fallen in the past day/week/month?
και δημοσιεύεται με βάση τους όρους της άδειας Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License
Διαβάστε επίσης:
Γιατί το bitcoin έπεσε σε χαμηλό έξι μηνών